Ứng xử với trẻ vị thành niên
Vừa bước vào nhà, người phụ nữ ấy đã tỏ ra vùng vằng và bực bội. Cô 35 tuổi, lấy chồng và tuy ở riêng nhưng căn hộ của cô cách nhà cha mẹ ruột không xa.
Vợ chồng có hai cháu, gồm một cháu trai 14 tuổi và một cháu gái 12 tuổi. Tuy chưa biết rõ lý do nhưng vì thấy con gái không vui nên má cô vội lấy cho con một ly nước dừa rồi nói:
- Uống đi cho chóng trôi giận. Ngày xưa mà thế này chắc đứa con trai nào thấy con cũng chạy mất dép. Làm gì thì làm, đừng để má mang tiếng nghe không.
- Có gì đâu mà má nói vậy. Con chỉ tức hai đứa nhỏ thôi.
- Các cháu làm gì khiến con tức đến vậy.
- Má biết không, hồi bé xíu đứa nào cũng như dễ thương. Thấy các cháu đang ngủ bỗng dưng nhoẻn miệng cười, nụ cười thật thánh thiện nên không thể quên được. Khi bắt đầu biết nói bi bô, các cháu cứ tập nói tối ngày, nhà tuy lúc nào cũng ồn ào nhưng rất vui. Khi các cháu bắt đầu đi học, ba nói gì cũng nghe, má nói gì cũng nghe, các cháu chẳng khác gì thiên thần trong nhà. Nhưng vài năm gần đây các cháu ưa cãi quá, trai cãi theo cách của trai, gái cãi theo cách của gái, đôi khi các cháu còn nói những câu vô lễ nữa, con buồn quá, tức quá và cũng thất vọng quá.
- Tưởng gì chứ chuyện này má biết rồi, má còn biết rõ hai cháu giống ai nữa.
- Giống ai má ?
- Giống má nó chứ giống ai. Con tưởng hồi bằng tuổi các cháu bây giờ con ngoan ngoãn lắm hay sao. Nếu má không thường xuyên tự nhủ phải kiên nhẫn để tìm cách uốn nắn, chắc chắn con chẳng thể được như bây giờ.
- Má cho con uống nước dừa chưa xong đã cho con uống nước chanh ớt rồi. Con đâu đến nỗi mang nhiều tội lỗi thế.
- Nước dừa có bổ dưỡng của nước dừa, nước chanh ớt có sự cần thiết của nước chanh ớt, con không biết điều đó hay sao.
Các cháu khi đến tuổi dậy thì luôn muốn tỏ rõ mình đã lớn rồi nên thích nêu lý lẽ riêng, dù năng lực chưa vươn tới. Khi lập luận của mình chưa vững vàng, sự ngang bướng lập tức được huy động để bù vào. Nói chung các cháu thường sợ ba hơn sợ má, vì thế bao nhiêu bực bội đều trút hết vào má.
Cô gái im lặng vì hiểu mình sắp sửa được nghe những lời ân cần chỉ dẫn những kiến thức rất bổ ích về kỹ năng nuôi dạy con. Xưa nay, mọi chuyện lớn nhỏ trong ngoài cô đều được má mình chân thành góp ý. Má cô là cô giáo tuyệt vời nhất, luôn sẵn sàng uốn nắn cô, cả khi cô không tới hỏi ý kiến. Má là cô giáo duy nhất không thu học phí. Một lúc sau, bà mẹ nói:
Đến tuổi đó, con trai và con gái đều bắt đầu dậy thì. Những biến đổi dồn dập của đời sống tâm lý và sinh lý dễ khiến các cháu bức bối, nếu cha mẹ thiếu kiềm chế và tế nhị trong ứng xử sẽ có nguy cơ gây tổn thương tình cảm.
- Vậy vợ chồng con cần phải làm gì hả má.
- Việc đầu tiên và khó nhất là phải gần gũi các cháu, chân thành lắng nghe tiếng nói phản ánh tâm tư và nguyện vọng chính đáng của các cháu, cố gắng trở thành người bạn lớn tuổi của các cháu. Lắng nghe nhưng không phải để nhất nhất chiều theo bởi làm như thế các cháu sẽ quen nết vòi vĩnh cho bằng được.
- Nhưng cả hai đứa hầu như lúc nào cũng cãi con.
- Đó là dấu hiệu của sự trưởng thành con ạ. Các cháu khi đến tuổi dậy thì luôn muốn tỏ rõ mình đã lớn rồi nên thích nêu lý lẽ riêng, dù năng lực chưa vươn tới. Khi lập luận của mình chưa vững vàng, sự ngang bướng lập tức được huy động để bù vào. Nói chung các cháu thường sợ ba hơn sợ má, vì thế bao nhiêu bực bội đều trút hết vào má.
- Má biết không, cả hai cháu đều có nhiều bạn bè nhưng con chưa rõ tư chất.
- Con thích hay không thích bạn của các cháu là chuyện riêng của con nhưng con không được côngkhai lên tiếng phê phán bạn của các cháu. Với các cháu, bạn bè là nhất, quý giá tới mức các cháu có thể từ bỏ tất cả để bảo vệ bạn.
- Vậy chẳng lẽ con phải chào thua hay sao.
- Ở đây không có chuyện thắng thua. Vẻ vang gì việc thắng các con của mình mà con cũng đòi thắng cho bằng được. Hay ho gì chuyện mẹ cãi tay đôi với các con của mình mà con cũng cãi cho bằng được.
- Còn chuyện này nữa, hai cháu cứ đòi mua laptop để vừa học vừa chơi. Con sợ các cháu sẽ hư đốn bởi những chương trình không lành mạnh và chơi game tối ngày.
Lần này má cô không nói gì cả, chỉ lặng lẽ vào lấy laptop ra. Cô thật sự ngơ ngác vì không ngờ ba má mình đã ngoài 60 vẫn dùng laptop, hơn thế nữa, còn thao tác rất thành thạo. Bà nói với con gái, đại ý rằng laptop, computer, điện thoại thông minh…đều là những phương tiện cần thiết cho cuộc sống hiện đại, người già như ba má còn cần dùng huống chi tuổi trẻ. Mua sắm những phương tiện thiết thực phục vụ cho việc học của trẻ cũng chẳng khác gì trực tiếp lo bảo hiểm cho tương lai hậu duệ của mình. Con cấm các cháu chơi ở nhà, thế nào các cháu cũng tìm cách trốn ra tiệm internet để chơi. Cách làm hiệu quả nhất có lẽ là hai vợ chồng con nên chỉ dẫn chu đáo và đặt nội quy sử dụng cho các cháu. Hễ các cháu vui vẻ vâng lời, mọi vấn đề bận tâm khác đều dần dần được hóa giải, đơn giản như thế thôi.
Chuyên gia Tâm lý
Thạc sĩ Lý Thị Mai
>>> Xem thêm:
