Khủng hoảng hiện sinh là gì – và tại sao Gen Z bước vào nó từ tuổi 20?
Bạn có tất cả mọi thứ cần thiết cho một cuộc sống đủ đầy. Nhưng sau tất cả, bạn thấy mình trống rỗng. Câu hỏi "Mình đang sống vì điều gì?" len lỏi vào đầu ngày càng thường xuyên, nhất là khi bạn vừa mới bắt đầu những bước đầu tiên trên hành trình trưởng thành. Đó là khi bạn đối diện với khủng hoảng hiện sinh - dấu hiệu đầu tiên của việc trưởng thành thực sự.
Khủng hoảng hiện sinh là gì?
Khủng hoảng hiện sinh (existential crisis) không phải là những cơn stress tạm thời sau bài kiểm tra hay deadline sát nút. Cũng không phải sự buồn bã thông thường khi một mối quan hệ đổ vỡ. Đây là một trạng thái hoài nghi sâu sắc về chính ý nghĩa sống, giá trị bản thân, và mục tiêu tồn tại. Bạn bắt đầu đặt ra những câu hỏi căn bản: "Mình đang sống vì điều gì?", "Những gì mình đang làm có thực sự ý nghĩa không?", "Nếu mai này mình biến mất, có ai thực sự nhớ đến mình không?"
Điều đau đớn nhất là bạn không phải thiếu bận rộn – có khi lịch trình của bạn kín mít. Nhưng một phần sâu trong lòng lại cảm thấy vô cùng trống trải. Hay bạn không thực sự mệt vì làm việc quá nhiều, mà vì không còn cảm thấy mình đang kết nối với điều gì thực sự có ý nghĩa.
Vì sao Gen Z dễ rơi vào khủng hoảng hiện sinh?
Có nhiều lý do khiến cuộc khủng hoảng này "đến sớm" hơn với Gen Z, so với thế hệ cha mẹ ngày trước.
Thứ nhất, áp lực thành công sớm: Chúng ta lớn lên trong một môi trường tôn vinh những câu chuyện "19 tuổi trở thành triệu phú", "20 tuổi đã sáng lập startup". Nếu ở tuổi 22, bạn chưa thành danh, chưa có lối đi rõ ràng, cảm giác "tụt lại phía sau" lập tức xâm chiếm.
Thứ hai, áp lực từ mạng xã hội: Dù các nền tảng này mang đến cơ hội kết nối, nhưng đồng thời cũng gieo vào tâm trí ta một trò chơi so sánh vô hình. Mỗi tấm ảnh thành công, mỗi dòng trạng thái ngập tràn thành tựu, dù không ai ép buộc, cũng âm thầm khiến bạn tự hỏi: "Tại sao mình chưa được như thế?"
Thứ ba, tốc độ cuộc sống hiện đại: Guồng quay nhịp sống hối hả khiến chúng ta có rất ít thời gian thực sự lắng nghe bản thân. Thời gian trống hiếm hoi cũng thường bị lấp kín bởi TikTok, Reels, Netflix… Cảm giác "biết rõ mình là ai", "muốn gì trong cuộc đời" vì thế mà càng trở nên mơ hồ.
Biểu hiện thường gặp của khủng hoảng hiện sinh là gì?
Bạn có thể đang rơi vào “cái hố” khủng hoảng - trống rỗng, mất mục tiêu sống mà không biết. Bởi những dấu hiệu thường không ồn ào, nhưng âm ỉ và khó chịu:
-
Bạn cảm thấy mọi việc mình làm – học tập, công việc, thậm chí cả những điều từng yêu thích – đều trở nên vô nghĩa.
-
Bạn dễ mất hứng thú. Một ngày đẹp trời, bạn không còn thấy lý do để tiếp tục sở thích mà mình từng say mê.
-
Bạn bắt đầu hoài nghi chính mình: liệu mình có giỏi thật không, liệu các mối quan hệ xung quanh có thật sự bền vững không, liệu những mục tiêu đặt ra có ý nghĩa gì không.
-
Không nhất thiết bạn sẽ buồn, khóc lóc hay tuyệt vọng. Nhưng bạn sẽ cảm thấy… trống. Một dạng mệt mỏi không thể diễn tả, không thể giải tỏa bằng ngủ thêm vài giờ hay một chuyến đi chơi ngắn ngày.
Làm sao để vượt qua khủng hoảng hiện sinh?
Điều đầu tiên bạn cần biết là: không ai "vượt qua" cuộc khủng hoảng này chỉ bằng việc làm thêm, bận rộn hơn, hay tỏ ra lạc quan cưỡng ép. Thay vào đó, nó yêu cầu bạn đối diện, lắng nghe, và tái cấu trúc nội tâm từ gốc.
Bạn có thể bắt đầu bằng việc xác định lại giá trị cá nhân. Hãy tự hỏi: "Điều gì thực sự có ý nghĩa với mình?", thay vì hỏi: "Người khác nghĩ gì là hay?".
Một bước quan trọng khác: giới hạn những tiếp xúc làm bạn khủng hoảng nặng hơn, vì tâm trí bạn cần bớt đi những sự so sánh vô thức để hồi phục.
Và cuối cùng, hãy cho phép mình dừng lại. Không phải mọi hành trình đều cần phải chạy hết tốc lực. Đôi khi, dừng lại để nghe tiếng nói nhỏ bé bên trong mình, để cảm nhận điều gì làm tim mình sáng lên – chính là bước tiến mạnh mẽ nhất. Bạn không cần "làm lại cuộc đời" ngay lập tức. Bạn chỉ cần bắt đầu bằng việc quay về với chính mình, mỗi ngày, một chút.
Khi khủng hoảng là điểm bắt đầu
Nếu bạn đang ở giữa những hoài nghi, chông chênh, mất phương hướng – đừng tuyệt vọng. Việc rơi vào bất kỳ cuộc khủng hoảng nào đó không phải là dấu hiệu bạn thất bại. Đó là lời mời cho bạn bắt đầu hành trình trưởng thành thật sự: tự định nghĩa ý nghĩa sống, tự chọn hướng đi, tự yêu thương bản thân mình – bất chấp kỳ vọng của thế giới.
Hơn hết, trên hành trình thấu hiểu khủng hoảng hiện sinh là gì, hãy nhớ rằng: một kế hoạch cuộc đời vững chắc không chỉ cần cảm xúc – mà còn cần sự chuẩn bị thực tế. Nếu bạn đã sẵn sàng đầu tư cho chính mình một nền tảng vững vàng hơn, đừng quên cân nhắc những giải pháp tài chính linh hoạt – như một cách chủ động tạo nền cho những ước mơ dài hơi phía trước.
Khám phá ngay giải pháp Đầu tư linh hoạt từ Prudential tại đây – để mỗi ngày bước tiếp, bạn không chỉ có dũng khí, mà còn có cả sự vững tâm.
