Nội dung bài viết:

• Hội chứng Overthinking là gì – và vì sao Gen Z dễ mắc phải?

• Các triệu chứng overthinking thường gặp ở tuổi 18–24

• Overthinking không phải “tật xấu” – mà là tín hiệu bạn cần cấu trúc lại cách nghĩ

• Rất nhiều thứ không cần phải đúng ngay lần đầu

• Bạn không cần hoàn hảo – bạn chỉ cần bắt đầu

Bạn thức khuya với cả đống câu hỏi treo lơ lửng trong đầu: “Mình có chọn đúng ngành không?”, “Có nên chủ động trong tình yêu?”, “Nếu mình làm sai thì sao?” Bạn viết nhật ký, nghe podcast, tra bài tarot, xem hàng trăm video tâm lý học… rồi vẫn thấy mình như xoay vòng giữa bối rối và quá tải. Rất có thể, bạn đang rơi vào trạng thái mà người ta gọi là overthinking – nghĩ quá nhiều về một điều mà bạn không thể chắc chắn ngay lúc này.

Hội chứng Overthinking là gì – và vì sao Gen Z dễ mắc phải?

Bị overthinking có thể hiểu đơn giản là: suy nghĩ quá mức về một vấn đề, theo chiều hướng tiêu cực, không thể dứt ra được. Bạn nghĩ, rồi nghĩ thêm, rồi tự vấn chính suy nghĩ của mình – và không hành động gì cả.

Gen Z là thế hệ đặc biệt dễ rơi vào vòng xoáy này vì họ lớn lên giữa kỳ vọng phải thành công sớm, áp lực so sánh không ngừng, và nỗi lo mơ hồ rằng “mình đang trễ”.

• Áp lực thành công sớm: Bạn lớn lên với tiêu chuẩn “phải biết mình muốn gì từ năm 18”, “phải có hướng đi rõ ràng”, “phải thành công trước tuổi 30”.

• Mạng xã hội khiến mọi thứ trở nên gấp gáp: Người khác chia sẻ highlight cuộc đời. Bạn cảm thấy như mình đang đi chậm.

• Thiếu không gian nội tâm: Cuộc sống số khiến bạn tiêu tốn năng lượng vào tương tác bên ngoài, nhưng ít thời gian thật sự để dừng lại và lắng nghe bản thân.

Vì thế, bị overthinking không phải vì bạn không đủ giỏi – mà vì bạn đang sống trong một môi trường dễ gây rối loạn suy nghĩ.

Các triệu chứng overthinking thường gặp ở tuổi 18–24

Nếu bạn thấy mình rơi vào những trạng thái sau, đó là lúc cần để ý:

• Bạn cần chắc chắn 100% trước khi quyết định bất kỳ điều gì.

• Bạn “phân tích” từng tin nhắn, ánh mắt, câu nói của người khác – và thấy hoang mang.

• Bạn khó ngủ, vì một chuyện tưởng như đã xong từ tuần trước.

• Bạn trì hoãn, nói rằng “để nghĩ thêm đã”, nhưng không bao giờ bắt đầu.

• Bạn vẫn làm tốt, vẫn cười, nhưng trong đầu là một cuộc đối đầu liên tục của các dòng suy nghĩ chồng chéo.

Overthinking ẩn mình trong những hành vi rất “ổn” – nhưng sâu bên trong, bạn đang bị mài mòn bởi sự bất định kéo dài. Nhưng đừng quá “overthinking” về điều này, bởi overthinking không phải là điểm yếu. Nó chỉ trở thành vấn đề khi bạn bị mắc kẹt trong đó mà không hành động gì thêm.

Overthinking không phải “tật xấu” – mà là tín hiệu bạn cần cấu trúc lại cách nghĩ

Nếu là kiểu người overthinking, bạn không thể cấm mình nghĩ nhiều. Nhưng bạn có thể tổ chức lại suy nghĩ để nó không “ngốn dung lượng” của chính mình từ bên trong.

Dưới đây là một vài cách thực hành đơn giản:

• Viết mọi thứ ra giấy. Khi bạn viết xuống, bộ não sẽ ngưng lặp lại. Viết là cách “xả” suy nghĩ an toàn nhất.

• Nhờ người đáng tin phản hồi. Bạn không cần lời khuyên, bạn chỉ cần nghe lại suy nghĩ của mình qua giọng người khác – đôi khi thế là đủ sáng rõ.

• Phân biệt giữa sự thật và cảm xúc. “Tôi sợ người ta nghĩ mình không đủ tốt” không phải là sự thật. Đó là cảm xúc. Biết tách bạch, bạn sẽ không rối.

• Đặt giới hạn cho việc phân tích. Quyết định gì quá 30 phút mà chưa ngã ngũ – hãy để đó, đi ngủ hoặc làm gì đó khác. Quá 1 ngày, hãy chọn thử và điều chỉnh sau.

Rất nhiều thứ không cần phải đúng ngay lần đầu

Không ai “suy nghĩ đủ kỹ” rồi mới yêu. Không ai “tính kỹ mọi hướng” rồi mới chọn ngành. Tất cả những người bạn ngưỡng mộ đều từng sai lầm (rất nhiều).

Tình yêu, sự nghiệp và tương lai là những thứ không bao giờ đủ chắc chắn để bắt đầu. Bạn chỉ cần rõ ràng trong một khoảng thời gian nhất định, và sẵn sàng điều chỉnh khi cần. Đừng nghĩ “tôi cần làm đúng” – hãy nghĩ “tôi có thể sai, nhưng tôi sẽ học”. Bạn không cần đúng 100% – bạn chỉ cần sống thật 100% với lựa chọn hiện tại.

Bạn không cần hoàn hảo – bạn chỉ cần bắt đầu

Overthinking là tín hiệu cho thấy bạn quan tâm đến đời mình. Đó là dấu hiệu của trách nhiệm, chứ không phải thất bại. Nhưng nếu bạn để nó chiếm hết không gian sống – bạn sẽ chỉ “nghĩ về cuộc đời” nhiều hơn thực sự sống. Hãy bắt đầu từ điều nhỏ nhất bạn có thể làm hôm nay. Một bước hành động có thể cho ta nhiều dữ liệu hơn mười dòng phân tích.

Hôm nay, hãy tự hỏi: Nếu không phải đúng ngay lần đầu, bạn sẽ chọn làm gì trước? Hãy làm điều đó – rồi nhìn xem, cuộc sống sẽ thay đổi thế nào khi bạn chọn sống thay vì chỉ nghĩ.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hội chứng overthinking là gì. Chúng ta, ai rồi cũng có những khoảnh khắc suy nghĩ quá mức, nhưng đừng để nó bào mòn và làm bạn mắc kẹt trong tâm trí của mình. Hãy học cách quan sát một cách tỉnh thức, chọn lọc điều thật sự cần thiết và bắt đầu hành động, đây là chìa khóa giúp bạn luôn sáng suốt và sống trọn vẹn hơn ở hiện tại.