Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì? Chế độ và mức đóng mới nhất
Nội dung bài viết:
Ngày càng nhiều người quan tâm và tìm hiểu bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì để tìm lấy một giải pháp “phòng xa” có thể ứng phó trước những rủi ro không lường trước về thu nhập, tuổi già. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quyền lợi cũng như cách thức tham gia loại bảo hiểm này để dễ dàng đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu và điều kiện của bản thân. Xem ngay nhé!
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?
Nếu bạn băn khoăn bảo hiểm tự nguyện là gì thì đây là hình thức an sinh xã hội do Nhà nước tổ chức, cho phép người tham gia được tự lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với khả năng tài chính.
Luật bảo hiểm xã hội năm 2024 quy định đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện gồm 2 nhóm như sau:
-
Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc và không đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hoặc trợ cấp hằng tháng.
-
Người lao động đang tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, không bao gồm trường hợp có thỏa thuận với người sử dụng lao động về việc tiếp tục đóng BHXH bắt buộc trong thời gian này.

>> Tìm hiểu thêm: Bảo hiểm bắt buộc là gì, gồm các loại nào và những điều cần biết
Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm những chế độ nào?
Nếu bạn đang băn khoăn bảo hiểm tự nguyện có mấy chế độ thì câu trả lời là từ ngày 1/7/2025, người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được hưởng 3 chế độ là: Chế độ hưu trí, chế độ tử tuất và chế độ thai sản. Ngoài ra, người tham gia BHXH tự nguyện còn được hưởng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động.
Chế độ hưu trí
Tham gia bảo hiểm tự nguyện, người lao động sẽ được hưởng chế độ hưu trí với nhiều quyền lợi quan trọng như hưởng lương hưu hàng tháng, nhận bảo hiểm xã hội tự nguyện một lần và bảo lưu thời gian đóng BHXH tự nguyện.
Hưởng lương hưu hàng tháng
Một trong những quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là được hưởng lương hưu hàng tháng khi đáp ứng điều kiện về tuổi đời và thời gian đóng đủ 15 năm trở lên. Theo Điều 4 Nghị định 135/2020/NĐ-CP, kể từ ngày 01/01/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường (theo khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động) được quy định như sau:
-
Lao động nam: Từ đủ 60 tuổi 3 tháng. Sau đó, mỗi năm tăng thêm 3 tháng cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028.
-
Lao động nữ: Từ đủ 55 tuổi 4 tháng. Sau đó, mỗi năm tăng thêm 4 tháng cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.
Có nghĩa là trong năm 2025, độ tuổi hưởng lương hưu của lao động nam là 61 tuổi 3 tháng và lao động nữ là 56 tuổi 8 tháng.
Đồng thời, mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện hàng tháng cho chế độ lương hưu đối với lao động nữ và lao động nam như sau:
-
Lao động nữ: Được hưởng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. Sau đó, mỗi năm đóng thêm được cộng 2%, tối đa 75%.
-
Lao động nam: Được hưởng 40% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH. Từ năm năm thứ 20 trở đi, mỗi năm tăng thêm 1%. Từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm tăng thêm 2%, tối đa 75%.
Trong đó, mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từng thời kỳ do Chính phủ quy định.

Nhận bảo hiểm xã hội tự nguyện một lần
Với trường hợp có thời gian tham gia bảo hiểm tự nguyện nhiều hơn số năm cần thiết để đạt tỷ lệ lương hưu tối đa 75%, bên cạnh lương hưu hàng tháng còn được nhận thêm trợ cấp một lần. Khoản trợ cấp này được tính dựa trên số năm đóng vượt thời gian quy định. Cứ 1 năm đóng thêm sẽ được hưởng bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Xem thêm: Cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần mới nhất: Mức đóng & mức rút
Bảo lưu thời gian đóng BHXH tự nguyện
Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nếu dừng đóng mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu và cũng không nhận BHXH một lần thì sẽ được bảo lưu thời gian đã đóng để cộng dồn cho những lần tham gia sau.
Đặc biệt, theo Luật BHXH sửa đổi sẽ có hiệu lực từ năm 2025, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ cần có từ đủ 15 năm đóng trở lên (thay vì 20 năm như trước) là đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu khi đến tuổi theo quy định.
>> Xem thêm: Đóng bảo hiểm nhân thọ 15 năm được bao nhiêu tiền?
Chế độ tử tuất
Khi không may qua đời, người tham gia vẫn để lại sự bảo đảm cho gia đình thông qua quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện với chế độ tử tuất. Quyền lợi này bao gồm trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất 1 lần và trợ cấp tuất hàng tháng. Cụ thể từng quyền lợi như sau:
Trợ cấp mai táng
Một quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là khoản trợ cấp mai táng dành cho thân nhân khi người tham gia qua đời. Theo quy định của pháp luật, trợ cấp này áp dụng cho:
-
Người đang được hưởng lương hưu hàng tháng.
-
Người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH.
-
Người tham gia BHXH tự nguyện đã đóng đủ từ 60 tháng trở lên.
Mức trợ cấp mai táng sẽ bằng 10 lần so với mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện qua đời.
Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện đã đóng đủ từ 60 tháng trở lên qua đời thì thân nhân của họ sẽ được hưởng mức trợ cấp theo quy định của pháp luật - được ghi rõ tại Khoản 2, Điều 4 trong Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

Trợ cấp tuất 1 lần
Trường hợp người tham gia đang hưởng lương hưu, đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hay đang đóng BHXH khi qua đời thì thân nhân của họ sẽ được hưởng trợ cấp tuất 1 lần.
Mức trợ cấp tuất 1 lần đối với thân nhân của người đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang đóng BHXH được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, cụ thể:
-
Cứ mỗi năm sẽ tính bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH theo Điều 79 của Luật Bảo hiểm xã hội đối với những năm đóng BHXH trước năm 2014.
-
Bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng đóng BHXH đối với những năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.
Trường hợp người tham gia chưa đáp ứng đủ thời gian đóng bảo hiểm theo quy định thì mức trợ cấp tuất 01 lần sẽ bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Trường hợp người tham gia có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và bắt buộc thì mức trợ cấp tuất 1 lần tối thiểu bằng 3 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Mức trợ cấp tuất 1 lần đối với thân nhân của người tham gia BHXH tự nguyện qua đời sẽ được tính dựa trên thời gian đã hưởng lương hưu. Cụ thể:
-
Nếu người tham gia qua đời trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu: Mức trợ cấp sẽ bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.
-
Nếu người tham gia qua đời vào những tháng sau đó: Được hưởng thêm 1 tháng lương hưu, nhưng mức trợ cấp sẽ giảm 0,5 tháng lương hưu.
Trợ cấp tuất hàng tháng
Theo quy định về chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện, người tham gia (bao gồm cả người đang hưởng lương hưu) từ đủ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên thì thân nhân đủ điều kiện được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng. Trong trường hợp có nguyện vọng, thân nhân vẫn có thể lựa chọn chuyển sang hình thức nhận trợ cấp tuất một lần theo quy định.

>> Xem thêm: Đối tượng bảo hiểm là gì và cách xác định đúng
Chế độ thai sản
Nếu trước đây bạn còn phân vân có nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện không thì giờ đây có thể cân nhắc lại. Vì luật BHXH 2024 đã bổ sung thêm chế độ thai sản.
Theo đó, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản nếu đóng từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con. Lao động nữ sinh con hoặc lao động nam có vợ sinh con đều được nhận mức hỗ trợ 2 triệu đồng cho mỗi con. Đặc biệt, lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc lao động nữ người Kinh có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo còn được nhận thêm chính sách hỗ trợ riêng theo quy định của Chính phủ.
Có nên tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện không?
Câu trả lời là có, bạn nên tham gia BHXH tự nguyện nếu mong muốn được hưởng các chế độ như hưu trí, tử tuất, thai sản, đồng thời được cấp thẻ BHYT khi về hưu để an tâm chăm sóc sức khỏe. Đây là lựa chọn phù hợp cho lao động tự do, nông dân hoặc những người chưa đủ điều kiện tham gia BHXH bắt buộc nhưng vẫn muốn tích lũy để có nguồn thu nhập cho tuổi già.
Dưới đây là những lợi ích thiết thực mà BHXH tự nguyện mang lại:
-
Được hưởng các chế độ như thai sản, lương hưu, tử tuất.
-
Được cấp thẻ BHYT trong suốt thời gian nhận lương hưu (quyền lợi hưởng đến 95% chi phí trong quy định).
-
Mức lương hưu luôn được điều chỉnh dựa trên "Chỉ số giá tiêu dùng".
-
Người tham gia được tùy chọn phương thức và mức phí đóng theo khả năng tài chính của bản thân.
>> Xem thêm: Phân biệt bảo hiểm xã hội và bảo hiểm nhân thọ khác nhau như thế nào?
Cách tính đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện
Để tính mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, bạn áp dụng công thức: Mức đóng = 22% x Mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn. Mức thu nhập lựa chọn phải nằm trong khoảng từ mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn đến tối đa 20 lần mức lương cơ sở. Người tham gia có thể đóng BHXH tự nguyện theo tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần.
Công thức tính mức đóng BHXH tự nguyện
Cách tính đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được xác định dựa trên mức thu nhập do người tham gia lựa chọn và mức Nhà nước hỗ trợ.
Căn cứ Điều 36 Luật BHXH 2024, mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng được xác định theo công thức là:
|
Mức đóng BHXH tự nguyện = 22% x [Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện] - [Mức nhà nước hỗ trợ đóng] |
(*) Mức nhà nước hỗ trợ đóng: Người tham gia được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH tự nguyện theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, trong thời gian tối đa 10 năm. Mức hỗ trợ cụ thể:
-
Hộ nghèo (30%): 1.500.000 × 22% × 50% = 99.000 đồng/tháng.
-
Hộ cận nghèo (25%): 1.500.000 × 22% × 25% = 82.500 đồng/tháng.
-
Người dân tộc thiểu số (30%): 1.500.000 x 22% x 30% = 99.000 đồng/tháng.
-
Đối tượng khác (10%): 1.500.000 × 22% × 10% = 33.000 đồng/tháng.
Sau đây là ví dụ về bảo hiểm xã hội tự nguyện giúp bạn dễ hình dung cách tính mức đóng:
Nếu người tham gia chọn mức thu nhập tối thiểu là 1.500.000 đồng và thuộc hộ nghèo thì mức đóng BHXH tự nguyện là: 22% x 1.500.000 - 99.000.000 = 231.000 đồng/tháng.
Các mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mới nhất
Mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất (chưa được hỗ trợ) được tính bằng mức chuẩn hộ nghèo theo khu vực nông thôn, hiện là 1.500.000 đồng/tháng (theo Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP). Vì vậy, mức đóng bảo hiểm tự nguyện tối thiểu là:
22% x 1.500.000 = 330.000 đồng/tháng.
Mức đóng BHXH tự nguyện cao nhất (chưa được hỗ trợ) được tính bằng 20 lần mức tham chiếu. Khoản 2 Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ có quy định mức tham chiếu là 2.340.000 đồng. Do đó, mức đóng bảo hiểm tự nguyện tối đa là:
22% x 20 x 2.340.000 = 10.296.000 đồng/tháng
Người tham gia có thể lựa chọn mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện phù hợp với thu nhập của mình và được hưởng hỗ trợ từ Nhà nước theo quy định. Tuy nhiên, mức đóng này không được thấp hơn mức tối thiểu và cũng không vượt quá mức tối đa dưới đây:
Mức đóng BHXH tối thiểu:
|
Đối tượng |
Mức đóng tối thiểu |
|
Hộ nghèo |
165.000 đồng/tháng |
|
Hộ cận nghèo |
198.000 đồng/tháng |
|
Người dân tộc thiểu số |
231.000 đồng/tháng |
|
Đối tượng khác |
264.000 đồng/tháng |
Mức đóng BHXH tối đa:
|
Đối tượng |
Mức đóng tối đa |
|
Hộ nghèo |
10.131.000 đồng/tháng |
|
Hộ cận nghèo |
10.164.000 đồng/tháng |
|
Người dân tộc thiểu số |
10.197.000 đồng/tháng |
|
Đối tượng khác |
10.230.000 đồng/tháng |
Phương thức đóng BHXH tự nguyện
Người tham gia có thể lựa chọn các phương thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm:
-
Đóng hàng tháng.
-
Đóng 3 tháng/lần.
-
Đóng 6 tháng/lần.
-
Đóng 12 tháng/lần.
-
Đóng 1 lần cho nhiều năm sau nhưng không quá 5 năm/lần.
-
Đóng 1 lần cho những năm còn thiếu với người đã đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng còn thiếu không quá 10 năm.
Với trường hợp đủ tuổi nghỉ hưu nhưng còn thiếu trên 10 năm đóng BHXH, người tham gia cần tiếp tục đóng định kỳ cho đến khi thời gian còn thiếu không quá 10 năm thì mới được đóng một lần cho toàn bộ số năm còn thiếu.
Cách đăng ký bảo hiểm xã hội tự nguyện
Người dân có thể tự đóng BHXH tự nguyện bằng cách đăng ký trực tiếp hoặc đăng ký trực tuyến Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam. Sau đây là hướng dẫn chi tiết cho từng cách tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện:
Đăng ký trực tiếp
Người dân đủ điều kiện tham gia bảo hiểm tự nguyện có thể đăng ký lần đầu hoặc điều chỉnh mức đóng trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc các điểm/đại lý thu (tổ chức dịch vụ thu). Hồ sơ đăng ký BHXH tự nguyện bao gồm:
-
Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT theo mẫu TK1-TS mới nhất.
-
Thẻ căn cước/CCCD (thẻ cứng hoặc thẻ điện tử) dùng để xuất trình đối chiếu thông tin đăng ký.
Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan BHXH sẽ liên hệ với người đăng ký để thực hiện đóng tiền BHXH theo quy định.

Đăng ký trực tuyến
Quy trình đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trực tuyến, người dân gồm các bước sau đây:
-
Bước 1: Truy cập Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam tại địa chỉ trang web: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn/.
-
Bước 2: Đăng nhập bằng tài khoản bảo hiểm xã hội của cá nhân.
-
Bước 3: Chọn mục "Đóng BHXH điện tử", sau đó chọn "Đăng ký tham gia đóng BHXH tự nguyện".
-
Bước 4: Kê khai thông tin cá nhân đầy đủ, chính xác và chọn loại đối tượng tham gia.
-
Bước 5: Xác nhận thông tin và thực hiện thanh toán nộp tiền BHXH trực tuyến.
Câu hỏi thường gặp khi tham gia BHXH tự nguyện
Sau đây là lời giải đáp cho một số thắc mắc thường gặp về BHXH tự nguyện giúp bạn hiểu rõ hơn về hình thức bảo hiểm này:
Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất là bao nhiêu?
Mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) tối thiểu từ 165.000 - 264.000 đồng/tháng cho đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân tộc thiểu số và các đối tượng khác khi đã có hỗ trợ từ nhà nước.
Dừng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện có thể đóng bù không?
Bạn có thể đóng bù số tiền bảo hiểm cho các tháng tạm dừng đóng. Bạn chỉ cần thực hiện đăng ký lại với Cơ quan BHXH và đóng bù với số tiền được tính bằng tổng mức đóng của các tháng còn thiếu.
Không đóng BHXH tự nguyện có được hưởng bảo hiểm y tế không?
Việc ngừng đóng BHXH tự nguyện không ảnh hưởng đến quyền lợi bảo hiểm y tế (BHYT) nếu người tham gia tiếp tục đóng BHYT hoặc thuộc các đối tượng được cấp thẻ BHYT miễn phí.
Có nên mua bảo hiểm nhân thọ sau khi tham gia BHXH tự nguyện không?
Bạn nên cân nhắc tham gia bảo hiểm nhân thọ dù đã đóng BHXH tự nguyện nếu có điều kiện tài chính để được bảo vệ toàn diện hơn trước bất trắc trong cuộc sống. Bởi BHXH tự nguyện chỉ hỗ trợ thu nhập khi về già, trong khi bảo hiểm nhân thọ có thể bù đắp tài chính trước các rủi ro về sức khỏe, tai nạn và đồng thời giúp bạn tích lũy tài chính hiệu quả cho tương lai. Nhờ đó, bạn vừa an tâm với kế hoạch hưu trí, vừa tạo điều kiện tích lũy cho con cái.
>> Xem thêm: Vì sao đóng bảo hiểm xã hội thôi là chưa đủ?

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp bảo hiểm nhân thọ vừa bảo vệ sức khỏe vừa tích lũy tài sản bền vững theo thời gian, bạn có thể tham khảo sản phẩm Bảo hiểm liên kết chung PRU-BẢO VỆ TỐI ĐA.
Sản phẩm Bảo hiểm liên kết chung PRU-BẢO VỆ TỐI ĐA là giải pháp hoạch định tài chính trọn đời với quyền lợi bảo hiểm được cá nhân hóa theo nhu cầu và điều kiện tài chính. Sản phẩm giúp người tham gia và gia đình an tâm trước các rủi ro lớn xảy ra với quyền lợi Tử vong hoặc Thương tật toàn bộ vĩnh viễn lên đến 100% Số Tiền Bảo Hiểm + Giá Trị Tài Khoản Cơ bản (*) và Giá trị tài khoản đóng thêm nếu có (*).
(*) Được áp dụng với lựa chọn Kế Hoạch Bảo Hiểm Nâng Cao khi Người được bảo hiểm chính (NĐBH chính) Tử vong hoặc Thương tật toàn bộ vĩnh viễn (TTTBVV).
Đặc biệt, bạn còn có cơ hội tích lũy tài chính bền vững nhờ lãi suất cam kết ổn định và nhiều quyền lợi thưởng hấp dẫn như: Quyền lợi Thưởng Tri Ân Khách Hàng và Quyền lợi Thưởng Duy Trì Hợp Đồng. Đồng thời, người tham gia có thể linh hoạt chuyển đổi giữa các kế hoạch bảo hiểm (cơ bản và nâng cao), chủ động điều chỉnh kế hoạch tài chính theo từng giai đoạn cuộc đời.

Ngoài ra, sản phẩm còn có danh mục Sản Phẩm Bảo Hiểm Bán Cùng đa dạng với mức phí hợp lý. Điển hình như Sản phẩm bảo hiểm bán cùng Bảo hiểm sức khỏe PRU-HÀNH TRANG VUI KHỎE - ‘lá chắn’ tài chính ưu việt với 04 kế hoạch (Cơ bản, Nâng cao, Toàn diện, Hoàn hảo), hỗ trợ thanh toán các chi phí y tế khi điều trị nội trú, ngoại trú, nha khoa hoặc thai sản, với số tiền bảo hiểm từ 100 triệu đồng/năm đến 1 tỷ đồng/năm. Đặc biệt khi lựa chọn Chương trình Chăm sóc Hoàn hảo, bạn còn được hưởng dịch vụ bảo lãnh viện phí rộng khắp các bệnh viện, phòng khám tại Việt Nam và Đông Nam Á. Điều này giúp người tham gia và người thân yêu được tiếp cận những cơ sở y tế chất lượng cao với dịch vụ chăm sóc ưu việt mà không phải lo lắng về gánh nặng tài chính.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì. Như bạn có thể thấy, BHXH tự nguyện chỉ mang đến quyền lợi hưu trí và tử tuất, thai sản nên khi xảy ra các rủi ro nằm ngoài BHXH tự nguyện thì bạn sẽ không nhận được sự hỗ trợ. Do đó, nếu có điều kiện tài chính, hãy kết hợp thêm một giải pháp bảo hiểm nhân thọ để chăm sóc sức khỏe tốt nhất, tích lũy tài sản cho tương lai và an tâm trước các rủi ro.
Nếu bạn cần được giải đáp thông tin chi tiết về các sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư, chăm sóc sức khỏe, hãy liên hệ Prudential ngay để được các tư vấn viên hỗ trợ chi tiết nhất nhé!
>> Xem thêm:
